هنگام سحر و اذان در تاریک و روشن بامداد مردی تنومند و بلند قامت از خانه ای بیرون آمد و قدم در کوچه ای تنگ نهاد. از میان دیوارهای کوتاه و بلند شهر گذشت و به مسجد آن شهر نزدیک شد. صدای اذان صبح از گلدسته ها به گوش می رسید. پهلوان وضو ساخت و با خدای خود به راز و نیاز پرداخت. هنوز چیزی نگذشته بود که از پشت یكی از ستون های مسجد صدای گریه پیرزنی را شنید كه به درگاه خدا چنین التماس می كند:
خداوندا !
رو به درگاه تو آورده ام نیازمندم و از تو حاجت می طلبم نا امیدم مکن.
مرد بی تاب شد با خود اندیشید حتماً این زن تنگدست و نیازمند است آرام به پیرزن نزدیک شد.
او را دید كه بشقابی حلوا در دست دارد با لحنی سرشار از مهربانی پرسید چه حاجتی داری مادر؟
چون پیرزن اندکی آرام شد گفت ای جوانمردالتماس دعا دارم برای من و پسرم دعا کن.
مرد پرسید مشکل تو و پسرت چیست؟
پیرزن آهی سرد از دل برآورد و گفت پسری دارم زورمند و دلاور که پهلوان هندوستان است و در شهر و دیار خود پرآوازه است. هر جا نام و نشان پهلوانی را می شنود، عزم کشتی گرفتن با وی می كند. شکر خدا که تاکنون پیروز شده و تا امروز هیچکس نتوانسته پشت او را به خاک برساند. اكنون پهلوانی از خوارزم به شهر ما وارد شده و قصد هماوردی با پسر من را دارد می ترسم پسرم مغلوب شود و روی بازگشت به شهر خود را نداشته باشد.
این پهلوان كه كسی جز پوریای ولی نبود فهمید که رقیب هندی او پسر این پیرزن است.
پوریای ولی طاقت دیدن اشک های آن مادر غمگین را نداشت. دلداریش داد و گفت به لطف خدا امیدوار باش مادرخداوند دعای مادران دل شکسته را مستجاب می كند این را گفت و با حالتی پریشان از پیرزن دور شد و از مسجد بیرون رفت.
پس از آن پوریای ولی با خود فکر کرد که فردا چه باید بکند اگر قویتر از آن پهلوان باشد و بتواند او را به زمین بزند آیا طعم شكست را به او بچشاند؟
یا باتوجه به تمنای مادر او مقاومت جدی نكند و زمینه پیروزی حریف را فراهم نماید؟
برای مدتی پوریای ولی در شك و تردید بود. ناگهان از دایره تردید بیرون آمد لبخندی زد و تصمیمی قاطع گرفت.
او می دانست قهرمان واقعی کسی است که نفس سركش خود را مهار کند او خواست كه غرور خود را بشكند البته این انتخاب بسیار دشوار بود.
چون روز موعود فرا رسید و پوریای ولی پنجه در پنجه حریف افکند خویشتن را بسیار قوی و حریف را دربرابر خود ضعیف دید تا آنجا که می توانست به آسانی پشت او را به خاک برساند. اما عهد خود را بیاد آورد. برای آنکه کسی متوجه نشود مدتی با او دست و پنجه نرم کرد اما طوری رفتار كرد كه دیگران احساس كنند حریف وی قویتر است. پس از لحظاتی پوریای ولی این پهلوان نام آور بر زمین افتاد و حریف روی سینه اش نشست. در همان وقت به او احساس عجیبی دست داد. مثل این بود كه درهای حكمت به روی او گشوده شده و وی پاداش جهاد با نفس را مشاهده كرد.
دوستان پوریای ولی كه از توانایی بدنی او به خوبی آگاه بودند از شكست او در رقابت با پهلوان هندی در شگفت بودند. چند روز بعد از آن واقعه سلطان جونه ( حاكم آن منطقه در هند) مجلسی ترتیب داد تا در آن از پهلوان پوریای ولی دلجویی کند. در آن هنگام پهلوان هندی كه در مجلس حضور داشت پیش آمد و خود را به پای پوریای ولی افكند و بازوبند پهلوانی را به او تقدیم كرد. او گفت من در ضمن مسابقه متوجه گذشت و جوانمردی تو شدم.
پوریا از اینكه رازش برملا شده بود متاثر و پریشان شد اما دوستان او خوشحال شدند و ماجرای این فداکاری بزرگ در همه شهرها پیچید. از آن پس از پوریای ولی به عنوان یكی از جوانمردان و اولیای خدا یاد می شود.
پوریای ولی اضافه بر قدرت پهلوانی و نیرومندی بدن صفات آشکار و پسندیده ای داشته که او را از دیگر پهلوانان متمایز می ساخته است. پهلوانان و ورزشکاران با یاد او، جوانمردی را پاس می دارند.
در سجده هنوز با تو سرسنگینیم
