آشنایی کامل با عقاب

عمر عقاب از همه پرندگان نوع خود درازتر است عقاب می تواند تا 70 سال زندگی کند. ولی برای اینکه به این سن برسد باید تصمیم دشواری بگیرد.

 

زمانی که عقاب به 40 سالگی می رسد: چنگال های بلند و انعطاف پذیرش دیگر نمی توانند طعمه را گرفته را نگاه دارند. نوک بلند و تیزش خمیده و کند می شود شه بالهای کهن سالش بر اثر کلفت شدن پرها به سینه اش می چسببند و پرواز برای عقاب دشوار می گردد.

در این هنگام عقاب تنها دو گزینه در پیش روی دارد. یا باید بمیرد و یا آن که فرایند دردناکی را که 150 روز به درازا می کشد پذیرا گردد. برای گذرانیدن این فرایند عقاب باید به نوک کوهی که در آنجا آشیانه دارد پرواز کند. در آنجا عقاب نوکش را آن قدر به سنگ می کوبد تا نوکش از جای کنده شود. پس از کنده شدن نوکش ٬ عقاب باید صبر کند تا نوک تازه ای در جای نوک کهنه رشد کند٬ سپس باید چنگال 4 پیش را از جای برکند. زمانی که به جای چنگالهای کنده شده٬ چنگالهای تازه ای در آیند٬ آن وقت عقاب شروع به کندن همه پرهای قدیمی اش می کند. سرانجام ٬ پس از 5 ماه عقاب پروازی را که تولد دوباره نام دارد آغاز کرده… و 30 سال دیگر زندگی می کند.

عقاب (سلطان پرندگان)

عقاب یکی از بزرگ ترین و نیرومندترین پرندگان جهان است. عقابها منظری مغرور و ترسناک و قدرت شکارگری بسیار دارند. برخی از عقابها حین پرواز شکار خود را صید می کنند. عقاب طلائی را گاه سلطان پرندگان گفته اند. البته عقابها همیشه درنده خو به نظر نمی رسند. عقابها سخت از خطر، مخصوصاً انسان گریزان هستند و بندرت به آدمی حمله می کنند. عقاب توانائی بلند کردن یک آدم کوچک اندام را دارد. عقاب معمولاً از 76 تا 89 سانتی متر از نوک منقار تا انتهای دم طول، و از 3 تا 6 کیلو وزن، و بالهایش دومتر بلندی دارد. سر عقاب بزرگ وپوشیده از پر است. چشمانی درشت دارد که هریک از آنها در یک طرف سرش قرار دارد. از قدرت بینائی فراوان بهره مند می باشد. عقابها می توانند از فراز آسمانها شکار خود را ببینند و از نقاط بلند همچون صاعقه بر سر شکار نگون بخت فرود آیند. منقار نیرومند و تندی دارند. منقار عقاب طلائی به پنج سانتی متر می رسد. برخی از عقابها منقاری بزرگتر دارند. رنگ وبال وطول و شکل عقابها از منطقه تا منطقهٔ دیگر اختلاف دارد به طوریکه در عقابهای آسیائی و اوروپائی و آمریکائی تفاوت آن نمایان است. عقابها با پاهایی نیرومند و به رنگ زرد و روشن دارند. عقابها برای درهم شکستن شکار خود از منقار و چنگال پاهای خود استفاده می کنند. پاهای عقاب طلائی پوشیده از پر (ریش) است، اما قسمت پائین پاها بدون پر می باشد.

محل زندگی عقابها

علفزار و جنگل های زمین های پست و بر فراز کوه های بلند ونا هموار، و در نقاط دور دست، و در نقاط تقریباً دست نخورده انسان زندگی می کنند. با پرها و بالهای بلند، عقاب می تواند به آسانی پرواز و شکار خود را از زمین بلند کند. عقاب گاه، با بالهای خود به شکار ضربه می زند. اما نمی تواند با بالهایش بجنگد. عقاب هنگام جنگ از منقار و پاهای نیرومند خود استفاده می کند، بیشتر عقابها قهوه ای رنگ و یا سیاه رنگ هستند. جوجه عقابها تا سن بلوغ خود که چهار سال طول می کشد پر و بال کامل ندارند.

بال عقاب معمولاً از 25 تا 35 سال تقریباً عمر می کنند، البته گاه تا 45 سال و حتی بیشتر هم عمر کرده اند. قلمرو عقاب از پنجاه تا 170 کیلومتر مربع پیش بینی کرده اند. آشیانه عقابها بیشتر بر فراز بلندی ها، بالای درختان بلند وشکاف صخره ها وکوه های مرتفع و پرتگاه ها می باشد. روی کت نیروهای نظامی آلبانی یک عقاب سیاه دو سر وجود دارد. بر روی لباس نظامی نیروهای ارمنستانی یک عقاب و شیر طلایی وجود دارد. روی لباس نظامی نیروهای اتریش یک عقاب سیاه وجود دارد. روی کت نیروهای نظامی مصر یک عقاب طلایی که به سمت چ‍پ نگاه میکند وجود دارد. همچنین روی لباس فرم نظامی بسیاری از کشورها از جمله مکزیک, اردن, عراق, اندونزی, نیجریه, نیروی هوایی پاکستان, فیلیپین, پاناما, روسیه، رومانی, صربستان, سوریه نیز عقاب وجود دارد. عقاب دوسر نماد امپراتوری بیزانس بود.

عقاب طلایی

این جانور در ایران در امتداد دو رشته کوه البرز و زاگرس و کویرهای مرکزی سکونت دارد. ماده از نر بزرگتر است و جز این تفاوتی ندارند. در 4 تا 5 سالگی بالغ می شود. عقاب طلایی نام خود را از پرهای طلایی و برنزی تاج، سر و پشت گردنش گرفته است. قهوه ای تیره است و از دور به سیاهی می زند. ساق یا چکمه ای و از هر دو طرف پوشیده از پر است. در هنگام پرواز بالها کمتر به بالا خم شده و تقریبا مسطح است.

مناطق صخره ای، چشم اندازهای فراخ را به زمینهای هموار و مناطق جنگلی ترجیح می دهد. عقاب طلایی تنها با یک جفت دیده می شود و تک همسر است و احتمالا تا پایان عمر پیوند جفتها برقرار می ماند.

این جانور برای شکار استراتژیهای گوناگونی دارد. هر کدام قلمرویی به وسعت 90 کیلومتر دارند و می توانند طعمه ای به وزن 6/3 کیلوگرم را طی پرواز حمل کنند. سرعت متوسط عقاب طلایی 50 کیلومتر در ساعت ثبت شده است که می تواند در زمان شیرجه آن را به 320 برساند. این حیوان به طور متوسط روزانه 300 گرم گوشت می خورد که عمدتا از پستانداران تغذیه می کند و پرندگان انتخاب دوم آن است. چند لانه دارند که به طور چرخشی از آن استفاده می کنند و در شرایط لانه می توانند 3 متر قطر و 4 متر ارتفاع داشته باشند. معمولا 2 تخم می گذارند و تا 45 روز روی آنها می خوابند.

عقاب طلایی در اساطیر

ابوریحان بیرونی می نویسد که عقاب بال گشوده را که پرچم ایرانیان بود بر سر نیزه بلندی در پیشاپیش سپاهیان می گرفتند. گزنفون تاریخ نویس یونانی می گوید: «پرچم ایرانیان عقابی بود از زر ناب که بر سر نیزه می افراشتند.» و در پیوند با به فال نیک گرفتن آن و اینکه نمادی از بهروزی و پیروزی بوده است، داستانی درباره کوروش بزرگ نوشته است که هنگامی که وی با سپاهیان خود به جنگ آشور می رفت پدرش او را تا مرز کشور پارس همراهی کرد و در آنجا عقابی دید که پیشاپیش آنان در پرواز است. پدر کوروش آن را به فال نیک گرفت و با خود گفت که پسرش در این جنگ پیروز خواهد شد.

بر روی یک قطعه کاشی که در کاوشهای باستان شناسی در تخت جمشید یافت شده، نقش شاهینی با بالهای گشاده دیده می شود که در چنگال خود گویی را گرفته و گوی دیگری نیز بر سر دارد. به گمان پژوهشگران این عقاب بال گشوده نمادی از خداوند است که بر روی پرچم هخامنشیان نیز نقش می شده است. زیرا بیشتر تاریخ نویسان گذشته یادآوری کرده اند که بر پرچم ایران عقابی نقش بسته بوده است که آن را پیشاپیش سپاه می گرفتند، و این خود نمادی از پیروزی بوده است.